‘TÜRK OLMASIN, DEVŞİRME OLSUN’

İkinci Murat’tan sonra Fatih Sultan Mehmet başa geçti. İstanbul’un alınmasıyla birlikte sultanlıktan ‘imparatorluğa’ geçilmiş oldu. Osmanlı beyliği artık bir dünya devletiydi. Fatih, bir Türk ailesi olan ve Osmanlı ailesinden sonra en güçlü köklere sahip ‘Çandaroğulları’nı tasfiye etti. Bunun için Çandarlı Halil’in vezirliğine son verilmesi gerekiyordu. Çandarlı, ‘devletin bekası’ için boğduruldu. Osmanlılar bundan sonra ‘devşirme’ vezirlerin elinde otoriter bir bürokrasiyle yönetildi. Osmanlı hanedanı iktidarını tehdit edecek rakip Türk kökenli istemiyordu. Hanedanlığın altındaki ‘kullar’ genellikle gayri müslim çocuklarının devşirilmesiyle oluşan ‘devşirme bürokrasisinin’ omurgasını oluşturuyordu. Bu devşirmelerin toplumsal bağları ve kökleri hemen hemen yoktu. Uzak ülkelerden devşirilerek ‘yalınayak’ getiriliyor, Hanedan’a ‘kul’ yapılarak toplumla tüm bağları yok ediliyordu. Bu kulların kayıracağı toplum kesimleri yoktu.

Fatih, devşirme kulları ile sağladığı güçlü iktidarıyla dünya hakimiyetine soyunmuştu. Hristiyanlığın iki güçlü merkezine göz dükmişti. İlki ortodoksluğun güçlü merkezi Konstantiniyye idi. Orayı ‘İslambol’ ‘İstanbul yaparak halletmişti. Sıra Katolikliğin merkezi ‘Roma’ydı. Ancak ömrü buna vefa etmedi. İtalya seferi hazırlıkları yaparken zehirlenerek öldürüldü. Oğlu ikinci Beyazıd bu emeli gerçekleştirmek istedi, ancak kardeşi Cem’in tahtı tehdit etmesi ve doğudaki beylikleri uğraşması yüzünden amacını gerçekleştiremedi. Fatih’in İtalya üzerindeki emelleri de bir başka bahara kaldı.