Telekomünikasyon İletişim Başkan vekili Osman Nihat Şen, Türkiye’nin en çok arayan illerini açıkladı.
Habertürk gazetesine konuşan Nihan Şen şu yanıtları verdi:
EN ÇOK PORNO ARAYAN 3 İL
Siteleri hangi gerekçelerle kapatıyorsunuz?
8 madde var. İntihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu madde kullanımını kolaylaştırma, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar, ve Atatürk’e hakaret.
İnternette aramayla ilgili ilginç istatistikler var mı?
Tüm dünyada internette araması giderek artıyor. 2005’te yüzde 30’lardayken, 2013’te yüzde 100’e yaklaştı. Yani artık herkes internette arıyor.
En çok hangi ülke arıyor?
Dünyada ilk sırada Papua Yeni Gine var. Onu Hindistan ve Pakistan takip ediyor. Tüm ülkeleri gruplara ayırırsak Türkiye ilk üç ülke grubunda ve Türkiye’de dünya geneline kıyasla daha hızlı bir artış var.
Türkiye’de illere göre istatistik var mı?
Diyarbakır, Erzurum ve Adana ilk sıralarda. Bu illerde çok sayıda işsiz genç nüfus var. Zamanlarını internet kafelerde geçiriyorlar.
“SEKTÖRDEKİ KADINLAR CANLI SOHBETİ TERCİH EDİYOR”
Engellediğiniz sitelere DNS değiştirerek ya da “V Tunnel” benzeri tünellerle giriş yapılabiliyor. Onlarla ilgili bir yaptırım planınız var mı?
Buraların açık net suç olduğuna dair yargı kararı yok. Engelleme çözüm değil; internette her deliği kapatamazsınız.
Kapatılacak siteleri kim tespit ediyor? Bütün gün bilgisayar başında oturup arama yapan bir ekip mi var?
İnternetle ilgili personel sayımız 35, site kapatmalarla da sadece 5 kişi ilgileniyor. Her şeyi otomatik sistem hallediyor. Yani çalışanlar sabahtan akşama kadar oturup müstehcen sitelere bakmıyor. Muzır Kurulu değil burası! Sadece bazen doğrulama amaçlı kontrol etmeleri gerekebiliyor.
İlginç bir olayla karşılaşmışlar mı?
2008’de ilginç bir şikâyet almıştık. Canlı sohbet sitelerinde çalışan bir hanımefendi bizi arayıp bir siteyi şikâyet etti ve kapatılmasını istedi. “Siz zaten bu işi yapmıyor musunuz? Niye kapatılmasını istiyorsunuz?” diye sorduğumuzda anlaşmalı olduğu firmanın farklı bir site olduğunu, söz konusu sitenin izinsiz olarak görüntülerini kullandığını anlattı. Bu şikâyetle öğrendik ki bu sektörde çalışan kadınların çoğu internetten canlı sohbet yapmayı tercih ediyor. “Kamera karşısında bir saat soyunuyorum, istediklerini yapıyorum. İşe gitme zorunluluğu, yol masrafı, trafik, yemek derdi, şiddet yok. Evden paramı kazanıyorum” diyor.
‘EKSTREM PORNO’ AVRUPA’DA DA YASAK
Türkiye’de legal siteler yaygın mı?
Evet, çok sayıda var ve giderek büyüyen bir sektör. Dünyadaki büyük firmalar da Türkiye’ye gelmeye başladı.
Legal site olmanın koşulları neler?
Çocukların erişimine kapalı olmalı, çocuk su, hayvan su ve ekstrem olmamalı. Kişisel bilgileri korumayla ilgili önlem almış olmalı. Vergisini veren, kurallara uyan bir şirket olmalı.
Sitenin legal olması için aynı zamanda görüntülerdeki kişilerin rızasının bulunması gerekmiyor mu?
Onu bilemeyiz. Ancak kişiler mahkemeye başvurduğunda bilirkişi nezdinde yapılacak tespitle ortaya çıkar.
Hayvanlarla ilişki görüntüleri yasak mı?
Evet, doğal olmayan yollar diye kanunda belirtiliyor. Avrupa’da da ‘ekstrem ‘ yasaktır. Bunları seyretmek ve bilgisayarda bulundurmak suç.
Peki ya tecavüz görüntüleri?
Kesinlikle yasak. Yargıtay tecavüz görüntüleri yayınlamayı, hayvan görüntüleriyle ilgili hükmün bulunduğu fıkra içinde değerlendiriyor.
İçerik çıkarttırmanın yolları neler?
İlk yapmanız gereken siteye mail atarak o içeriği çıkarmalarını istemek. Çıkarmazlarsa 2 gün bekledikten sonra sitenin yasal yer sahibine mail atmalısınız. Yer sağlayıcısını bulmak için özel bir site açtık. “internet.tib.gov.tr” sitesi üzerinden yer sağlayıcısını bulup ona mail atıyorsunuz. Yine çıkarmazlarsa mahkemeye başvurmanız gerekiyor.
Sizin inisiyatif aldığınız olmuyor mu?
Siyasi kişilikler ve yüksek kamu görevlileri ile ilgili infial yaratacak durumlarda istisnai olarak ilgilenebiliyoruz.
“GAY SİTELERİNE ÖZEL YAPTIRIM YOK”
‘Grindr’ adlı gay arkadaşlık sitesini neden kapattınız?
İstanbul 14. Sulh ceza mahkemesinin bir kararı var. Mahkeme dosyasında gerekçe bellidir ama biz bilmiyoruz. Site ilgilileri mahkemeye başvurup gerekçesini öğrenebilirler.
Bahsettiğiniz 8 maddeden hangisine giriyor olabilir? Eşcinsel arkadaşlık sitelerine özel bir yaptırım mı uyguluyorsunuz yoksa?
Hayır, açık olan birçok eşcinsel arkadaşlık sitesi var. Eşcinsel ya da genel olarak LGBT sitelerine özel bir yaptırım yok.
Sitesi kapatılanlar ne yapmalı?
TİB’in web sitesindeki “site erişim sorgulama” bölümüne site adresini yazarak sitenin durumunu öğrenebilirler. Site yöneticisi mail atarak engellenme gerekçesini ve yapılması gerekenleri öğrenebilir. Neler yaparsa engellemenin kaldıracağını yazıyoruz. İtirazı kabul edilmez ve eğer haksız yere engellendiğini düşünüyorsa mahkemeye gidebilir.
“TÜRKLER ÇOK FAZLA ARAMA MOTORU KULLANIYOR”
İnternet kullanımında Türklere has durumlar var mı?
Türk internet kullanıcısı çok fazla arama motoru kullanıyor. Bunun ciddi zararları var. Örneğin dolandırıcı sahte banka ve mail sunucularına giriş çok yaygın. Ayrıca internet çok büyük bir okyanus. Arama motoru tek bir kapı demek. Dünyada genel eğilim birden fazla arama motoru kullanmak ama bizde tek bir arama motoru diğerlerinden çok fazla kullanılıyor.
Bir göreviniz de siber güvenlik. Redhack’le başınız belada galiba!
Yok gayet iyi anlaşıyoruz. Arada mücadele ediyoruz ama iki taraf da yenilmedi. Seviyeli bir ilşkimiz var. (Gülüyor)
Anne-babalar çocuklarını nasıl korumalı?
Bilinçlendirmek çok önemli. Güvenli internet hizmeti için başvuru yaparak çocuk paketi satın alabilirler.
‘TİB’DE DİNLEME YAPILMIYOR BİZ SADECE TRAFİK POLİSİYİZ’
Gelelim telefon dinlemelerine… Yılda kaç kişiyi dinliyorsunuz?
TİB kurulduğundan beri mahkeme kararı olmaksızın dinleme yapılmıyor, kesin rakamı Adalet Bakanlığı verebilir. Genelde nüfusun 1000’de 1’inde seyrediyor. Fakat bu kişi sayısı değil, dinlenen numara sayısı. Bir kişinin birden fazla hat kullanması söz konusu.
Dinlemenin teknik kısmı nasıl yapılıyor? Filmlerdeki gibi birileri kulaklık takıp dinliyor mu?
TİB’de dinleme yapılmıyor. Biz sadece trafik polisiyiz. Kurumlardan mahkeme kararı aracılığıyla gelen talepleri Turkcell, Turk Telekom, Avea gibi ilgili işletmecilere iletiyoruz. Onlardan gelen ses ya da verileri ilgili tarafa iletiyoruz.
Operatörler konuşma kaydı tutuyor mu?
Hayır, ancak mahkeme kararı iletildikten sonra tutmaya başlıyorlar.
TİB’de bir dinleme odası olduğuna dair yaygın bir kanaat var.
Hayır, biz dinleme yapmıyoruz. Dinleme yapan MİT, Emniyet, jandarma ve savcıların dinleme odaları olabilir.
Dinlenen herkesten haberiniz var mı?
Herkes kendi telefon hattını kullanmıyor. Biz ilgili kişiye ait hattın ses kaydını gönderiyoruz ama hattı kimin kullandığını dinleyen kişi bilebilir.
Arkadaşlarınız gelip size ‘Ben de dinleniyor muyum’ diye soruyor mu?
Açıklama yetkim yok ki! Onu bırakın, kendi telefonum çalındığında yer tespiti bile istemedim!
Türkiye’de bir tek sizi dinleyemezler herhalde, çünkü hemen öğrenirsiniz!
Burada herkes resmin bir parçasını görür. Tümünü görme imkânı yok.
Nasıl yani? Dinleme yapılan isimleri görmüyor musunuz?
Hayır, ayrıca Türkiye’de numara taşıma sistemi çok yaygın. Hatların yarısından fazlası aradığınız yerde değil. Kâğıt üzerinde gördüğümüz hiçbir şey doğru olmayabilir.
Önleyici istihbarat amaçlı dinlemede kimlik doğrulama şartı yok. Numara farklı bir kişiye aitmiş gibi mahkemeden dinleme kararı çıkartılabiliyor. Bu illegal değil mi?
Doğru fakat bunu hukukçular tartışmalı.
‘KABLOSUZ İNTERNETE GİRMEK DİNLENME RİSKİNİ ARTIRIR’
Yasadışı yollarla dinlendiğimizden şüphe ediyorsak dinlendiğimizi nasıl anlarız?
Dinleme çok yaygın değil çünkü teknolojinin geldiği nokta itibarıyla dinleme yapmak kolay değil.
Akıllı telefonlar dinlenmeyi kolaylaştırmıyor mu?
Akıllı telefonları akıllı kullanırsanız dinlenmezsiniz. Dinleme yapmak kolay değil ve çok masraflı. “Şu kadar bin dolara değersen dinlenirsin” diye bir espri vardır. Dinleme yapmak için gerekli teknoloji internette satılıyor ama pahalı.
Dinlenmeyi önlemek için ne yapmak lazım?
Güvenli olmayan sitelere girdiğinizde zararlı yazılımlar bulaşabilir. Dinlemek isteyenler, ilginç bir mesaj ya da mail atabilir. Tıkladığınızda zararlı yazılım inebilir. Her siteye girmeyin, her maile bakmayın, her mesajı açmayın. Ayrıca arama motorlarını gereksiz kullanmayın. Tıkladığınız adresin nereye gideceğinden emin olun. Telefonunuzu sahipsiz bir yerde bırakmayın. Açıp, program indirebilirler. Bir de bilmediğiniz kablosuz ağlara bağlanmayın.
Her yerde kablosuz internet kullanıyoruz!
Gireceğiniz yere dikkat edin. Kablosuz internet risk demek. Nereye gittiğini bilmeden başkasının arabasına binmek demek…
News
Yaşam
Yaşam
Yaşam
Yaşam
Yaşam
